Wapenstilstand (1998)

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 602 niet laden
Wanneer hebt u voor het laatst een regenboog gezien ? Om hem goed waar te nemen, moet je eigenlijk buiten de stad zijn, in de vrije natuur. Als dan de zon doorbreekt tegen een onweerslucht met regen, kan dat machtig natuurverschijnsel ontstaan van die boog met alle kleuren van het spectrum.

In oosterse godsdiensten is hij vaak een teken van verzoening en van een nieuw begin.
In het bijbelboek van de Schepping, waaruit de eerste lezing van deze viering kwam, speelt die regenboog een zelfde rol.
God zet zijn boog aan de hemel, om door die boog telkens aan zijn belofte herinnerd te worden : de boog van de verzoening, van een nieuw begin, de boog van Gods barmhartigheid.

In die immense ruimte van die boog mogen wij leven. Maar verstaan ook wij die boog nog als een teken ?
Als we rondom ons kijken, als we deze dagen de TV-programma's lezen en we - als we zouden willen - van de ene oorlogsfilm naar de andere kunnen zappen, en we op die manier geconfronteerd worden met een stuk van onze geschiedenis, zo weerzienwekkend en onmenselijk, dan lijkt dat beeld van de regenboog toch zo ver van ons af.

En soms zou je dan de moed opgeven : we leven immers in een harde wereld.Er zijn de grote natuurrampen, die de plaatselijke bevolking verjagen of doen verdwijnen ; de onderdrukking en de uitbuiting van de armen, de blinde haat en onmacht die tot broedermoord leiden.
De ouderen hier aanwezig, en die zijn hier vandaag in de meerderheid, hebben miljoenen mensen weten deporteren en ombrengen, maar ook vandaag gebeurt hetzelfde bij de Afrikaanse Grote Meren.
Misschien zullen geschiedschrijvers deze eeuw wel kenmerken als één van de meest waanzinnige en barbaarse van de geschiedenis.

Vandaag tachtig jaar geleden werd een wapenstilstand gesloten. Maar iets meer dan twintig jaar later werd dan vredesakkoord bruusk geschonden, alsof elk gegeven woord geen kracht meer heeft. En toch moeten we blijven gedenken, om nooit te vergeten.
Misschien is het dat wat die Amerikaanse kunstenaar bedoelde met zijn kunstwerk in het Middelheim, het openluchtmuseum in Antwerpen. Een vrij duur kunstwerk, dat ook veel kritiek heeft gekregen, want het is eigenlijk niets anders dan een zin, in het Nederlands en in het Engels, in grote rode letters te lezen tegen een wit gebouw. De Nederlandse versie luidt :
‘IJzer en goud in de licht, stuifmeel en rook op de grond' ; ‘Stof en rook op de grond' zou een betere vertaling geweest zijn van de Engelse tekst.
Het is eigenlijk een bekentenis : het ‘ijzer en goud in de lucht' verwijzen naar de immense kapitalen die in vliegtuigen en bommen gestoken werden, die - en dat is de tweede regel - onheil en vernietiging gezaaid hebben op de aarde : ‘stof en rook'. Duidelijk een verwijzing naar de bombardementen vanuit de lucht, die tijdens de oorlog zoveel schade hebben aangericht. Het gebouw waarop de tekst staat geschilderd zou je kunnen zien als een bunker, en de watergracht erlangs ziet er dan uit als een restant van de loopgraven aan het front.

Ja, ook kunstwerken, hoe bekritiseerd ook, kunnen oproepen tot nadenken en tot verandering, in naam van de gerechtigheid. Ze roepen op om alle gewelddadige agressie te stoppen. De geschiedenis wordt niet gemaakt door de aaneenschakeling van strijd en oorlogen. Ze wordt wel geschreven door de vredesverdragen : dat is als de wapens worden neergelegd. Het zijn de mooiste momenten in de geschiedenis. En zulk moment gedenken wij vandaag. Daarom ons samenkomen, ook hier in de kerk.

Het was niet mijn bedoeling om zwartgallig te doen, integendeel, samen met u wil ik trachten om het teken van de regenboog ook in deze tijd te verstaan als een bemoedigend teken en als een teken met een opdracht voor ieder van ons.
Die opdracht houdt ook in hoe wij macht en gezag invullen. Als mensen in moeilijke tijden roepen om een ‘sterke man', dan is het gevaar groot dat die sterke man een dictator wordt en een tiran. En dan komen we opnieuw in een duisternis terecht waar geen regenboog tegen opgewassen is.
‘Neen', zegde Jezus heel duidelijk in het evangelie daarjuist, ‘dit mag bij u niet het geval zijn. Wie onder u groot wil worden, moet dienaar van u zijn'.
Mag dit onze opdracht zijn, de mensheid dienen, waar ook ter wereld, opdat oorlogen geen kans meer zouden maken.

Inspiratie : A. Blijlevens e.a. , Gelegenheidsverkondiging Feest.
Frans Van Steenbergen, Barmhartigheid dat is grote liefde